Shapes of things – (mindscapes) 2018 e.v..

02-01-’18 De tekst die hierna  tussen de foto’s staat is een soort verslag  vanuit het atelier; hoe ik bezig ben, waar ik tegenaan loop en hoe ik over bepaalde dingen aangaande kunst en in het bijzonder schilderkunst denk.

In tegenstelling tot de vorige serie kleurmelodieën waar ik me beperkte tot kleur en ritme, laat ik me nu gaan in erupties van vormen, kleuren, structuren… Binnen dat stramien wil ik balanceren tussen controle en laissez-faire, tussen het deels onvoorspelbare stromen van verf en kleuren en het uitoefenen van sturing en controle. Ik ben begonnen met te werken op klein formaat (zie hieronder) en zal dit langzaamaan vergroten. 

Wat ik beoog is het creëren van een gecontroleerde pseudo-chaos  en een veelheid die staat voor de werkelijkheid en de wereld zoals die is en zoals die in 1e instantie op ons overkomt  maar waar we toch iedere keer een eigen orde en betekenis in proberen te scheppen en te ontdekken;  ideëel, emotioneel, rationeel….Wanneer krijgt een bepaalde orde een meerwaarde in de vorm van betekenis, van esprit? 

Het abstracte schilderij als ideaal projectiescherm voor de verbeelding. Als een mindscape.

02-’18

16-02-’18  Werk nu op iets groter formaat.(meestal 48 x 61 cm) op paneel Het is belangrijk de vormen niet te uitgesproken te laten zijn en zoveel mogelijk te suggereren. Iets wat ik vorige maand niet deed. Het moet er ook niet ‘bedacht’ en ontworpen uitzien. Het is soms of ik naar een moeilijke schaakstelling zit te kijken waar ik niet uitkom. Soms levert spontaan iets doen iets op, een andere keer niet.. Algemene titel voor de serie is nu Shapes of things. Ik denk/schilder hier tegen mezelf in; tegen ingesleten manieren van beeldvorming en verfverwerking. Zoals gewoonlijk ga ik niet uit van een thematiek of onderwerp. Betekenis is voor een belangrijk deel dat wat de beschouwer erin legt. Ik zie een schilderij meer als een verbeeldingspomp en katalysator en niet als illustratie, vormgeving of expressie van bestaande emoties, denkbeelden, noties…Ik vermijd dus titels en ook omdat die de kijker te veel op een bepaalde interpretatieroute zetten.

02-’18                                                                                                                                                                           Het verschijnen, het ontstaan van het beeld, het nog niet af zijn, het groeien van het beeld, geeft leven aan een schilderij. Er is een stadium in de verschijning, gedeeltelijk bevroren en gedeeltelijk stromend waar je moet ophouden . Verder er aan doorwerkend zou het werk verpesten. Het zou te uitgesproken worden, te nadrukkelijk. Een suggestieve stijl is een rijpe stijl ( je ziet ‘t bij oudere schilders als Rembrandt en Velazquez); de kunst van het weglaten waarmee niet gezegd dat je dan weinig moet tonen.
07-’18        Een schilderij moet je niet maken maar moet idealiter ontstaan vanuit of door een bepaalde werkhouding, een bepaalde staat van zijn. Een kind tijdens zijn spel kan dat hebben.

 

 

 

 

07-’18
04-18

 

03-’18

 

Eind maart; Ik ken geen doel, geen van te voren bekend probleem, geen recept voor wat ik ga doen; ik scharrel bijziend rond en rommel doelloos maar wat aan; zonder nadenken probeer ik  allerlei kneepjes en variaties uit en ga verder met wat mij iets van waarde lijkt of daartoe zou kunnen leiden.  Ik probeer analoog aan evolutieprocessen te werken waarbij mijn beoordelingsvermogen  tijdens het werk functioneert als beslissend. Dus ik sta tot het werkproces zoals het evolutiemechanisme staat tot de ontwikkeling van leven. (vrij naar D. Dennet- Van Bacterie naar Bach en weer terug) en ik ben het eens met Picasso’s uitspraak; kunst is wat de natuur niet kan zijn plus (want techniek valt daar dan ook onder) kunst toont een puur mentale  ‘werkelijkheid” en is in zekere zin een spel met en van illusies en projecties.                                                                             
05-2018
41 x 55 cm
)4-‘-18 45 x 45 cm , acryl op paneel
08-18

03-’18
Acryl op paneel. ’19
Acryl op paneel, ’18
03-’18
50 x 70 op linnen,
50 x70 , acryl op linnen
9-’18, acryl op paneel
07-’18
07-’18
8-18
08-’18

 

05-18                                                                                                                                                                            Ik heb een aantal grote werken nu onderhanden  en ondervind, zoals ik verwachtte, problemen in het scheppen van voorwaarden waaronder het soort toeval  wat mij bevalt zich voordoet. Dat heeft te maken met het formaat dat nu ca 3 keer groter is.  Ik kan niet 1 op 1 dat wat ik deed bij kleinere formaten  ook hierbij toepassen. Het is dus weer ten dele opnieuw beginnen. Maar is dat niet wat kunst maken moet zijn; steeds opnieuw beginnen, experimenten en vaak mislukken. Het teveel leunen op vaardigheid wat je ook veel kunstenaars ziet doen, levert wel schijnbaar goed werk op – want  het is vaardig en gedegen gemaakt- maar het kan ook saai dan worden en voorspelbaar.
50 x 65 cm, acryl op doek, 11-’18

 

 

 

 

20x 21 cm, acryl op paneel, 11-’18                                                                                                  
61 x 81 cm, nov. ’18, acryl op paneel
48x 58 cm, 11-’18, acryl op paneel
61 x81 cm, 11-’18, acryl op paneel
10-’20, acryl op paneel 81 x61 cm.. Veranderd. Ik was -zoals trouwens meestal achteraf – niet zo tevreden over dit werk en heb er nog iets van proberen te maken . Ik wil met name i.h.a.  af van een drollerige vormentaal . Zowiezo wil ik af van een al te nadrukkelijke vormentaal. Vormen moeten meer gesuggereerd worden dan duidelijk neergezet. Mijn benadering en uitwerkering is nu gericht op tonen en tegelijkertijd verbergen. Zo kom ik weer uit bij de paradox
61 x 81 cm . 11-’18                                                                                                                                               Het allermoeilijkst is het om avant-garde ideeën zo vorm te geven en toe te passen dat het niet alleen voor een elite maar ook voor- zogezegd – de massa toegankelijk en genietbaar is. (vrij naar ; David Bowie)

 

61 x81 cm , 12-’18, acryl op paneel
detail
detail
61 x 81 cm, 12-’18, acryl op paneel
61 x 81 cm, acryl op paneel, 12-’18                                                                                                                           Ik sluit het schilderjaar hierbij af en ik ben beperkt tevreden want ik  heb slechts bij benadering  bereikt wat mij voor ogen stond en staat. Dat is denk ik  wat iedere schilder of kunstenaar i.h.a. voelt na ieder werk nl. “dit is het nog niet helemaal’ en dat is meteen de drijfveer om een volgend werk te beginnen waarbij het misschien wel helemaal lukt.
acryl op paneel, 70 x 72 cm, 01-2019                                                                                                                      Je moet niet aan de gang gaan omdat je het zoveelste schilderij wil maken; je gaat aan het experimenteren uit nieuwsgierigheid naar de uitkomst van een bepaalde werkwijze.. Dat blijkt een schilderij te zijn die je nooit had kunnen bedenken en het moet iedere keer voor jezelf een verrassing zijn.

 

 

Acryl op doek, 50 x 70 cm , 01-2019                                                                                                                         Sandor Veronesi (schrijver); Çhaos leidt tot de beste  ideeen”
Acryl op paneel, 02-’19, 35 x 48 cm                                                                                                                        Het begrip Chaos’, om daarop terug te komen, betekent in de fysica iets anders dan in ons dagelijks leven; het is  bijna tegengesteld. Chaos of entropie zoals het  in de natuurkunde ook wel genoemd wordt, betekent dat alles gelijk verdeeld is ; er zijn in een bepaalde ruimte geen verschillen meer in de verdeling van energie en materie . Ruitjespapier is vanuit die definitie chaos en maximale entropie . Orde, zoals in ons zonnestelsel,  is een verdeling van materie en energie dusdanig dat er een bepaald duurzaam evenwicht is,  waaruit dan weer nieuwe ordeningsstructuren voortkomen zoals leven op aarde.  Deze ordeningsstructuren zijn interessant  en kunnen die – mutatis mutandis- ook bestaan binnen de kunst of een kunstwerk? M.a.w. kan een schilderij een ordeningsstructuur hebben zodanig dat de verbeelding  hierdoor creatief geprikkeld wordt tot een authentieke beleving wat weer een nieuwe creatieve ordeningsstructuur is? enz..

 

46 x 61 cm , acryl, 2-19                                                                                                                                      Bovenstaand schilderij is ontstaan nadat ik een ouder schilderij had afgeschaafd (er zaten dikkkere verflagen van verschillende kleuren op) Wat ik te zien kreeg was dus geheel toevallig totdat ik er iets in zag om op door te gaan. Kunst maken of iets uitvinden is niet alleen maar hard werken maar vooral opletten en alert zijn.
4, ’19, acryl op paneel

 

 

 

 

detail
Acryl op paneel 2019
Acryl op panee,l 2019
60 x 62 cm, acryl op paneel, 03-2019                                                                                                                     Zoals een eetbare wilde plant veredeld wordt om het  beter eetbaar te maken en meer opbrengst te geven in de vorm van vruchten of bladgroen, zo zal een 1e opzet voor een schilderij, een toevallig effect of grove schets een kritische bewerking en uitwerking moeten ondergaan ten einde het volledige beeldend potentieel aan het licht te brengen. Dat neemt niet weg dat een geslaagde 1e opzet vaak iets voor heeft op een gedegen uitgewerkt idee. Alleen… een geheel geslaagde 1e opzet waar alles al in zit doet zich niet zo vaak voor. Het is als een hole-in-one zeldzaam.
03-’19 acryl, 45 x 65 cm
3,’19 en 1’20, acryl op paneel
10-’19, e.v. Acryl op doek                                                                                                                                         Bovenstaand schilderij heb ik veel veranderd en ik ben er nog aan bezig. Het ziet er alweer anders  uit (foto volgt) . Bij dit soort schilderijen kan iedere beslissing willekeurig worden en dan ben je het contact kwijt. Je krijgt er geen leven meer in .

 

Acryl op paneel, 61 x 81 cm, 04-’19,                                                                                                                         Je stelt voor jezelf bepaalde beperkende regels op waarbinnen je je spel speelt. Het verschil met sport is dat je zelf die regels opstelt en werkendeweg weer bijstelt want een enigszins anarchistische houding t.a.v het eigen werk en werkproces kan geen kwaad.
Acryl op paneel, 30 x 32 cm, 04- 2019

 

 

 

07-2019

 

 

6-2019                                                                                                                                                                      Ik ga ervan uit dat een schilderij iets in de mind van een kijker kan bewerkstelligen. Daarbij draag ik geen boodschap uit, geen engagement en ik vertel ook geen verhaal. Ook gaat het niet om het schilderen zelf zoals voetbal gaat over voetbal. Een modern schilderij beoogt wel degelijk
bij de kijker meer teweeg te brengen dan louter esthetisch genot of bevestiging van smaak en levensinstelling. Er wordt- met een lelijk woord-  zelfwerkzaamheid verwacht, inleving en de principiele bereidheid je vooroordelen en momentane smaak even opzij te zetten. Een schilderij dat met allerlei schilderkunstige suggestietechnieken is gemaakt zal openheid bieden voor interpretatie of liever; projectie. Ik ben als schilder wel degene die met het schilderij alvast richting geef, maar gaandeweg zijn er allerlei zijwegen die ingeslagen kunnen worden. Het vermogen tot creatieve inleving en projectie is tamelijk belangrijk en daarzonder zal ieder savourering en betekenisgeving van kunst onmogelijk zijn. In de 21ste eeuw krijgen we van alles kant en klaar voorgeschoteld; van eten tot apps en van voorgeprogrammeerde spelletjes tot entertainment TV, van vakanties tot meningen. Beeldende kunst wordt vaak teveel narratief uitgelegd  alsof daarmee het creatief interpreteren  gediend is.
Uiteindelijk gaat het om het subjectieve en zintuigelijk-sensuele, om nieuwe kwaliteiten in de perceptie en beleving .                                                                                          

 

 

08-2019
detail
08-2019
08-2019
08-2019   Iemand vroeg wat ik schilderde. Abstract begon ik . Wat, welk onderwerp..? Hoe leg je dat  uit? ik ga niet uit van een onderwerp of thematiek , ik werk toe naar iets van betekenis. Wat het op een gegeven moment zal zijn weet ik pas achteraf en het is dan meer een beleving of notie die je evenwel niet kunt benoemen. Omschrijven op zijn hoogst maar wees daar voorzichtig mee anders verval je snel in obscurantistisch taalgebruik. Kunstkritiek is daar berucht om.
08-2019                                                                                                                                                                   Op de Biennale van Venetie was veel kunst met een stekker hoor ik en weinig of geen schilderijen. Hoe nu? Mijn bezwaar tegen kunst op een scherm en – in mindere mate –  bewegende kunst is waarschijnlijk bepaald door mijn eigen bezigheid als schilder.  Wat ik echter mis bij een scherm is de magische transformatie in de waarneming  en perceptie van materie verf in een beleving. Het is als gekweekt vlees eten, stel ik me voor, zonder de tussenkomst van gras en een koe enz..  Kwestie van wennen?

 

10-’19
10-’19, acryl op perspex. Dit schilderij is gedeeltelijk met een hamer gemaakt … letterlijk.
10-’19, acryl op perspex
10-’19, acryl op perspex
11-’19, acryl op paneel      Weer David Bowie (onlangs in een documentaire)  ; Je moet je onveilig voelen in je werk . Dan weet je dat je de randen opzoekt en nieuwe dingen uitprobeert.
11-’19,  acryl op paneel.                                                                                                                                     Een figuratief schilderij werkt met symbolische, min of meer herkenbare vormen uit de visuele werkelijkheid. Ik onderzoek of het mogelijk is of het interpretatiemechanisme ook bij een niet- representatieve vormentaal  betekenis kan genereren. We zien dat gebeuren als we naar wolken kijken en ook de Rorschach- test  maakt daarvan gebruik. Dus het kan. Mij gaat het erom in hoeverre en hoe dit  gestuurd en gestimuleerd kan worden door de manier van schilderen.
12-’19, acryl op paneel                                                                                                                                             Tonen en verbergen. Dat is ongeveer de benadering die ik nu probeer  toe te passen.
12-’19, acryl op paneel             Het is verleidelijk om van een tafereel uit de werkelijkheid dat je mooi of indrukwekkend vindt een schilderij te maken. Dat is veel gedaan en ..inderdaad, als het goed is gedaan spreekt het aan maar blijft het een schilder boeien om te blijven doen? Veel autodidacten ,valt mij op, blijven realistisch schilderen en hebben er nog succes mee ook. 95% van de schilderijen die ik verkocht waren realistisch. De andere veel en veel minder. Voor de 1 is mooi en goed  dat wat overeenkomst met de eigen smaak  en referentiekader een ander wil juist dat doorbreken en nieuwe wegen inslaan . De laatste groep is vrij klein.

 

01-’20, acryl op paneel                                                                                                                                         De titel ‘shapes of things’ die bewust neutraal is gekozen want het zegt eigenlijk niets, zou ik ook en misschien beter kunnen vervangen door ‘mindscapes’, een titel die ik eerder bezigde.  Toen had een schilderij nog vaag sporen van  een echt landschap qua compositie (horizon) en vormentaal. De subterm -scape duidt op de organisatie van informatie in de ruimte of het vlak. Ik werk als schilder met illusies dus de 3e dimensie telt mee. Ik streef ernaar  een landschap-achtige voorstelling weer te geven maar met andere vormen, kleuren en structuren. Abstract zogezegd wat voor mij zoiets betekent als niet (direct ) herkenbaar en te duiden.
3-’20, arcyl op paneel
acryl op paneel, 4-’20
Een paneel met een gat schept verwarring omdat vooral het midden van een schilderij de plek is waar het visueel om draait. Het oog gaat zich anders over het vlak bewegen
02-’20 Een paneel met een gat schept verwarring omdat vooral het midden van een schilderij doorgaans de plek is waar het visueel om draait. Het oog gaat zich anders over het vlak bewegen en vind moeilijker houvast.
Idem als hierboven ; ‘verbeterd’ juni 2021

 

(Detail) De Fransman zegt; l’appetit vient en parlant ( de eetlust ontstaat al etende) Evenzo ontstaat de schilderlust al schilderend en de appreciatie en zingeving al kijkend. Of niet natuurlijk want slechte schilderijen worden er ook gemaakt,

 

 

 

03-’20, acryl op paneel
04-’20, acryl

 

06-’20,, acryl op perspex                                                                                                                                                                                                                                                                    .
9-’20 acryl op paneel, 61 x 79 cm  Het is voor mij heel moeilijk om de spontane beeldvorming die het materiaal zelf aanneemt  voor 100% te accepteren. Maar voor je het weet ben je eindeloos aan het bijschaven. en is het nooit goed genoeg.
acyl op doek, 9-’20, 60 x 80 cm. Ik zag werk van de schilder Elloit Green(VS) Maakt ook abstracte landschappen. Sommige zeer aansprekend, andere weer een stuk minder vind ik . Maar het insprireert wel om op dit pad door te gaan ook al blijft het verleidelijk weer’s een “gewoon’ landschap te schilderen. G. Richter deed dat gewoon.
10’20, acryl op paneel 61 x 81.  Ik kom niet voor 100% los van verwijzingen naar een werkelijk landschap en misschien is dat ook wel niet nodig. Misschien moet ik wel meer verwijzingen naar de visuele werkelijkheid inbrengen.. Dat is natuurlijk al veel gedaan en vaak, vind ik, niet op een bevredigende manier. Het wordt dan vlees noch vis, een hybride product, onvruchtbaar als een muilezel. Een realistische voorstelling “artistiek” verwerken neigt ook snel naar kitsch en het is iets te gemakkelijk.
11-’20, acryl op paneel, 61 x81 cm  Je komt onbedoeld tot een bepaalde vormen”taal’ waarmee je het moet doen. Dat brengt een bepaalde manier van werken met zich mee. Wil je andere vormen? verander de manier van werken.

 

11-’20, acryl op paneel, 61 x81 cm

11-’20   Niet ; Vorm geven aan inhoud maar inhoud geven aan vorm.   Het eerste doen bijv. illustratoren of makers van reclamespotjes. Een kunstenaar geeft inhoud aan vorm. Ook als Rembrandt een bijbels tafereel verbeeldt is het geen illustratie alleen; de essentie ervan is hoe het is geschilderd; dat maakt het tot kunst. De stijl dus.  Stijl heeft te maken met een basislevensgevoel dat bepalend is voor moraal en andere manieren om iets te doen; voor cultuur i.h.a..11-’20 Acryl op paneel 61x 81cm       Het toeval kan slechts in zeldzame gevallen tot iets zinnig leiden. Dat zien we in het evolutieproces. Echter; veel tijd maakt dat het toeval toch zijn werk kan doen. In het werkproces heb je die tijd niet maar je kunt wel gericht te werk gaan. Ik gebruik nu het toeval anders nl als trigger voor de verbeelding. Slechts een klein gedeelte van wat door toeval is ontstaan blijft intact en de rest wordt (weg)geschilderd en/of  veranderd. Het toeval speelt de ene keer meer mee dan de andere keer en ik ben daar opportunistisch in. Waar het op aankomt is; hoe stuur je je verbeelding op basis van de toevalseffecten die je gericht en deels gecontroleerd hebt laten ontstaan. Maar er zit natuurlijk een paradox in de term gecontroleerd toeval